Ο Ελληνικός Ιχνηλάτης, είναι γέννημα αυτού του τόπου κομμάτι της ελληνικής ιστορίας και του λαού του, ένας από τους καλλίτερους ιχνηλάτες – διώκτες, που έχει προσαρμοστεί πλήρως στα δύσκολα βουνά της χώρας του, τόσο, όσο κανένα άλλο κυνηγόσκυλο να μπορεί να τον συναγωνιστεί στην αντοχή και στην ευκολία που ψάχνει και κινείται στα πετρώδη εδάφη. Μπορεί να κυνηγά εξαιρετικά τόσο μόνος του, όσο κατά ζεύγη ή και σε αγέλη, αρκεί να έχει μάθει από μικρός στο ομαδικό κυνήγι. Προικισμένος με πολλές ικανότητες και σκληρό ταπεραμέντο μπορεί να κυνηγά όλη την ημέρα ανεξαρτήτως καιρού. Δικαίως οι Έλληνες κυνηγοί υπερηφανεύονται λέγοντας ότι είναι ιχνηλάτης – διώκτης “παντός θηράματος, παντός καιρού και παντός βουνού”. Έχει έμφυτο και πολύ ανεπτυγμένο το πάθος για το κυνήγι το οποίο εκδηλώνει πολύ νωρίς. Για το λόγο αυτό δεν χρειάζεται βιασύνη στην εκπαίδευση, για να αποφεύγονται ανεπανόρθωτα λάθη.
Ένας άξιος Ελληνικός Ιχνηλάτης, που κληρονόμησε και καλλιέργησε τα προσόντα της φυλής του, καλά γυμνασμένος και προπονημένος, πρέπει να κατέχει και να βελτιώνει χρόνο με το χρόνο τρία βασικά χαρακτηριστικά:
α) Σωστή και γρήγορη ιχνηλασία.
β) Έξυπνο και βροντερό ξεφώλιασμα.
γ) Ατελείωτη δίωξη εξοντωτική για το θήραμα.
Όταν αφεθεί ελεύθερος στον κυνηγότοπο, αρχίζει αμέσως κινούμενος γρήγορα την έρευνα νωπού ίχνους με την μύτη στο έδαφος, κάνοντας κύκλους για να καλύπτει το χώρο καλύτερα και σίγουρα. Όταν βρει ίχνη σταματά για λίγο να τα μελετήσει, για να αναγνωρίσει αν είναι νωπά (φρέσκα – πρωινά) ή παλαιότερα (της νύχτας). Αν τα ίχνη είναι πρωινά, κουνάει έντονα την ουρά και βγάζει δυο – τρεις χαρούμενες φωνές (άλλοτε ναι άλλοτε όχι) που δηλώνουν ότι
έπιασε φρέσκο ίχνος (ντορό). Αμέσως μετά προσπαθεί με πάθος να ακολουθήσει αυτά τα ίχνη, χωρις να τα χάσει, για να φτάσει γρήγορα στο μέρος που έχει κρυφτεί ο λαγός. Όταν νοιώθει ότι είναι σίγουρος, ότι ακολουθεί σωστά τα ίχνη του λαγού, ξαναβάζει λίγες φωνές ή όχι, που πολλές φορές αλλάζουν, γίνονται χαρούμενες κοφτές ή γκρινιάρικες, οπότε ο κυνηγός αντιλαμβάνεται ότι πρέπει γρήγορα να βρεθεί στην κατάλληλη θέση.
Άλλες φορές, όταν το μέρος του επιτρέπει, ο άξιος σκύλος αφού ξεχωρίσει τα ίχνη, τα ακολουθεί πολύ γρήγορα με την μύτη στο έδαφος, φτάνοντας στο σημείο που κρύβεται ο λαγός, με αποτέλεσμα το θήραμα να φεύγει πριν προφτάσουν οι κυνηγοί να πιάσουν θέση. Η ταχύτητα της έρευνας πρέπει να συνοδεύεται με την καλή συνεργασία σκύλου και κυναγωγού για να υπάρξει το θετικό αποτέλεσμα.
Ο λαγός κάνει πάρα πολλά κόλπα όλη τη νύχτα και ειδικά το πρωί, για να καταλήξει στην κατάλληλη θέση, που θα κρυφτεί. Εδώ είναι που ο Ελληνικός Ιχνηλάτης φανερώνει τη μεγάλη του αξία. Σταματά και μελετά τα ίχνη με πείσμα, συνεχίζοντας την ιχνηλασία με τη μύτη στο έδαφος προσεκτικά, κουνώντας έντονα και νευρικά την ουρά, προς αποφυγή του λάθους.
Όσο πιο έμπειρος είναι ο σκύλος, δεν γελιέται εύκολα από τα κόλπα του λαγού. Και χωρίς να καθυστερεί, ξεχωρίζει τα σωστά ίχνη ψάχνοντας σταθερά με σιγουριά, χρησιμοποιώντας το μυαλό και την εμπειρία του πλησιάζει το σημείο που κρύβεται ο λαγός.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι ορισμένα ζώα παρουσιάζουν διάφορα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όταν πλησιάζουν τη θέση που κρύβεται ο λαγός. π.χ.Αλλαγή στη φωνή ή τρέμουλο στο σώμα, χωρίς φωνή ή σηκώνουν την τρίχα στη ράχη, ορθώνοντας την ουρά, και τεντωνοντας το κεφάλι μπροστά με όλες τις αισθήσεις τεντωμενες. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν Ελληνικοί Ιχνηλάτες που βάζουν περισσότερες φωνές κατά τη διάρκεια της ιχνηλασίας και άλλοι οι οποίοι δεν βγάζουν φωνές, έως ότου ξεφωλιάσουν το λαγό και μόνο στη δίωξη αρχίζουν να φωνάζουν ρυθμικά.
Στο ξεφώλιασμα του λαγού, γίνεται άγριος, ορμάει με μεγάλη επιθετικότητα και ταχύτητα, βγάζοντας δυνατές φωνές, σαν να πνίγεται. Στη συνέχεια τον διώκει καλπάζοντας με τις ώρεςώστε να τον αναγκάσει να επιστρέψει στο σημείο που έφυγε. Αυτό το γνωρίζουν οι κυνηγοί και τον περιμένουν με ένταση, που θα ξαναγυρίσει για να μπλέξει τα ίχνη του, όπως χαρακτηριστικά λένε.
Θέλοντας να συμπυκνώσουμε όλα αυτά τα στάδια, της έρευνας, της ιχνηλασίας, της φωνής ή όχι, του ξεφωλιάσματος και της δίωξης του Ελληνικού Ιχνηλάτη, θα τα χωρίζαμε σε πεντε φάσεις. Δεν βάζουμε το χρόνο γιατί αυτός διαφέρει ανάλογα το έδαφος (κάμπος ή βουνό, βραχώδη ή ομαλά εδάφη), την ηλικία του ιχνηλάτη και την εμπειρία του. ‘Ενας άξιος όμως έμπειρος Ελληνικός Ιχνηλάτης μπορεί σε 15’ λεπτά να ξεφωλιάσει ένα λαγό, μπορεί όμως και να χρειαστεί μία ώρα και πάνω αν ο λαγός, έχει χρησιμοποιήσει όλα τα κόλπα που του έχει μάθει η φύση του.
Οι πέντε φάσεις λοιπόν, είναι οι εξής:
α) ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ: Ο Ιχνηλάτης αφού αφεθεί ελεύθερος στον κυνηγότοπο, αρχίζει έξυπνα να κινείται κυκλικά με πάθος, γρήγορα με τη μύτη στο έδαφος, και εφ’όσον ανακαλύψει, φρέσκα ίχνη, τα μελετά, άλλοτε βγάζοντας μια-δυο φωνές, άλλοτε όχι, κουνώντας έντονα την ουρά, αρχίζει την ιχνηλασία.
β) ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ: Κατά την οποία ο Ιχνηλάτης έχοντας ξεκαθαρίσει τα φρέσκα πρωινά ίχνη, αρχίζει να δείχνει πιο νευρικός και με περισσότερο πάθος, βγάζοντας μια- δυο φωνές ή όχι, να τα ακολουθεί με πολύ προσοχή και μελέτη, προσπαθώντας να ανακαλύψει την κατεύθυνση που έχει ακολουθήσει ο λαγός για να κρυφτεί.
γ) ΤΡΙΤΗ ΦΑΣΗ: Στο σημείο που μπορεί να βρεθεί ο σκύλος, όπου ο λαγός κάνει τα γνωστά του κόλπα (λαβύρινθος). Εδώ χρειάζεται πείσμα, μεγάλη προσοχή και εμπειρία από το ζώο με τη μύτη κολλημένη στο έδαφος για να ξαναβρεί το σωστό δρόμο που ακολουθεί για την κρυψώνα του λαγού.
δ) ΤΕΤΑΡΤΗ ΦΑΣΗ: Ο Ιχνηλάτης συνεχίζει την ιχνηλασία, αφού έχει σιγουρευτεί και χαρούμενα – κοφτά βάζει ή όχι δυο-τρεις φωνές και αρχίζει να παρουσιάζει μια γενική ανησυχία που δηλώνει ότι πλησιάζει στο θήραμα. Μπορεί να υπάρχουν διάφορες αντιδράσεις, αναλογα με το ζώο, την εμπειρία του, την ιδιοσυγκρασία του, το έδαφος όπως αναφέραμε πιο πάνω. Παρακολουθεί τα πάντα γύρω του. Τον παραμικρό θόρυβο την κάθε κίνηση, έχοντας όλες τις αισθήσεις σε ύψιστο βαθμό ετοιμότητας, φοβούμενος, μην ο λαγός του φύγει στα κρυφά (του “σούρει”) και δεν τον αντιληφθεί, κάτι που πολλές φορές συμβαίνει.
ε) ΠΕΜΠΤΗ ΦΑΣΗ: Βρισκόμαστε στην τελευταία φάση όπου ο Ελληνικός Ιχνηλάτης, ανάλογα με την ηλικία του,την εμπειρία του, συμπεριφέρεται ή προσπαθεί να πιάσει το λαγό στην κρυψώνα του πονηρά, ή με δυνατές φωνές, άλλοτε λίγο περίεργες τραβηγμένες, σαν να πνίγεται ορμάει στο λαγό με πάθος. Ακολουθεί η δίωξη, η οποία πρέπει να είναι σταθερή, με πολλές συνεχόμενες φωνές στην αρχή, μετά συνεχίζει με μελλωδικές φωνές όσο νοιώθει το λαγό κοντά του και αραιές αν έχει απομακρυνθεί ο λαγός. Δεν πρέπει να τον αφήσει μέχρι να τον αναγκάσει να ξαναγυρίσει πάλι στο σημείο όπου έφυγε. Βέβαια, αν ο λαγός είναι πολύ έμπειρος, φροντίζει να περάσει μέσα από άλλα ζώα ή να πατήσει στο νερό ή κάνοντας μεγάλα άλματα να ακολουθήσει δύσκολα και πετρώδη σημεία για να τον χάσει ο σκύλος. Στο σημείο αυτό, ο έμπειρος ιχνηλάτης, πρέπει να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να σηκώσει ξανά το λαγό, για να τον αναγκάσει να περάσει από τα καρτέρια. Για να έχουμε αυτό το θετικό αποτέλεσμα, χρειάζεται εντατική εκπαίδευση απαιτειται χρόνος, άρτια συνεργασία και αγάπη κυναγωγού και σκύλου.
Θα ήταν μεγάλη παράλειψη, αν δεν αναφέραμε ότι ο ιχνηλάτης αυτός επιστρέφει πάντα. Πολύ δύσκολα χάνεται,εκτός εάν του συμβεί κάτι. Από πολύ μικρή ηλικία προσανατολίζεται πολύ καλά και αυτό τον βοηθά να επιστρέφει σίγουρα στο μέρος που ξεκίνησε το πρωί έστω και αν περάσουν πoλλές ώρες. Αυτό συμβαίνει σχεδόν πάντα διότι το ένστικτο προσανατολισμού αυτού του λαγόσκυλου, όπως και των άλλων σκύλων εν γένει, είναι καταπληκτικό. Yπήρξαν περιπτώσεις σκύλων που εγκαταλείφτηκαν από οδηγούς σε πολύ μεγάλες αποστάσεις από τον τόπο τους και όμως αυτοί επέστρεψαν ύστερα από ημέρες ή εβδομάδες και μήνες ακόμη στο σπίτι τους.
Τελειώνοντας πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Ελληνικός Ιχνηλάτης, κυνηγά όλα τα τριχωτά θηράματα, εφ’όσον εκπαιδευτεί. Είναι όμως αρκετά έξυπνος, ώστε μεγαλώνοντας και με την εμπειρία, να κυνηγά μόνο το θήραμα που ενδιαφέρει το αφεντικό του και να του αρκεί ένα απλό “μπράβο” χωρίς πολλά περιττά χάδια.
Θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς που κυνηγάμε με τέτοιους άξιους σκύλους που όποιος έτυχε σε βουνό ή κάμπο να διώκουν δυο ή τρεις Ελληνικοί Ιχνηλάτες, θα μείνουν οι φωνές για πάντα στο μυαλό του, σαν αξέχαστες μελωδίες.